CZAS NA SZKOLENIE! TYLKO JAK WYBRAĆ DOBREGO SZKOLENIOWCA?

Coraz więcej opiekunów psów decyduje się na rozpoczęcie szkolenia/treningu. Gdy decyzja „idziemy na szkolenie” zapadnie, pozostaje jeszcze bardzo ważna kwestia wyboru szkoleniowca. To okazuje się być nie lada wyzwaniem. W internecie znajdziemy setki szkół, instruktorów, trenerów… ale jak wybrać tego jednego? Jak wybrać dobrego trenera, a przede wszystkim co kryje się pod wyrażeniem dobry szkoleniowiec? Przeczytaj czym powinieneś kierować się podczas podejmowania tej ważnej (dla Ciebie i psa!) decyzji.

Na co zwrócić szczególną uwagę przed wyborem nauczyciela dla nas i psa?

Dobry szkoleniowiec to osoba, która ma wiedzę i potrafi z niej korzystać. Jego praca ze zwierzętami opiera się na naukowych podstawach, nie na wiedzy potocznej czy stereotypach. W pracy szkoleniowca nie potrzeba szóstego zmysłu czy ręki do zwierząt, potrzeba za to wiedzy, która swoje korzenia ma w analizie zachowań i etologii. Powinniśmy szukać osoby, która stale się rozwija i szkoli, jest na bieżąco z wiedzą naukową i ma jasne standardy etyczne.

Etyka pracy szkoleniowca/behawiorysty

Musimy pamiętać, że efektywność nie może być jedynym kryterium pracy ze zwierzętami. Trener powinien pracować metodami efektywnymi, ale możliwie jak najmniej awersyjnymi i uporczywymi. Narzędzia takie jak kolczatki, obroże elektryczne, haltery, obroże zaciskowe nie powinny być używane w treningu. Jest wiele alternatywnych metod, które pozwolą osiągnąć zamierzone efekty, jednocześnie traktując psa z szacunkiem i pozwalając aby trening stał się dialogiem. Dlatego szukaj szkoleniowców, którzy swoją pracę opierają na wzmocnieniu pozytywnym i modyfikacji środowiska, a nie na karach czy wygaszaniu.
Na pierwszym miejscu powinniśmy stawiać zaspokojenie biologicznych potrzeb psa. Nie możemy kosztem naszej wygody odbierać czworonogowi prawa do realizacji zachowań gatunkowych. Należy pamiętać, że pies jako gatunek ma swoje potrzeby i zachowania instynktowne.

Każdy pies musi mieć zapewnioną możliwość:

1. codziennego ruchu,
2. odkrywania nowych miejsc,
3. poznawania środowiska,
4. odpoczynku,
5. jedzenia i picia (świeża woda i dobra karma dla psa),
6. załatwiania potrzeb fizjologicznych,
7. kontaktu z innymi zwierzętami,
8. uwagi i opieki przewodnika.

Wiedza psiego szkoleniowca

Niestety zawód szkoleniowca nie jest w żaden sposób uregulowany, każdy może zostać szkoleniowcem, behawiorystą (nazwa nie ma tu znaczenia) i samemu wypisać sobie certyfikat. Sporo osób po jednodniowym seminarium dopisuje do CV zawód: szkoleniowiec/behawiorysta.
Warto zweryfikować, gdzie specjalista zdobywał wykształcenie, czy były to jednodniowe lub weekendowe kursy czy rozbudowane programy z egzaminami końcowymi. Kolejną istotną kwestią jest to, czy Twój szkoleniowiec stale pogłębia swoją wiedzę, jeździ na konferencje i seminaria.
Trener musi posiadać wiedzę o procesach uczenia się, modyfikacji zachowań, komunikacji, etologii… Bez względu na to, czy przychodzi nauczyć psa chodzenia na luźnej smyczy, treningu nosework czy rozwiązuje problem z zachowaniem (np. agresją).
Dobry szkoleniowiec nie szuka przyczyny zachowania w odniesieniach do metafizyki. Psie reakcje nie dzieją się bez przyczyny, a stwierdzenie, że „pies jest nadpobudliwy” czy „pies jest wycofany” niczego nie zmienią w dalszej pracy. Nasz nauczyciel musi stwierdzić jak wygląda ta nadpobudliwość czy wycofanie – jakie są to zachowania, jaka jest ich funkcja i w jakiej sytuacji się pojawiają. Żadne zachowanie nie występuje w próżni i rolą szkoleniowca jest zarówno opisanie danego problemu (bazując na opisie obserwowalnych zachowań), określenie warunków w jakich to zachowanie się pojawia, wskazanie funkcji zachowania (tego co sprawia, że zachowanie pojawia się coraz częściej lub coraz rzadziej). Następnie ułożenie planu modyfikacji zachowania (nie, nie jest to wyłącznie skarmianie psa: smaczki i najlepsza karma półwilgotna dla psa nie rozwiąże wszystkich problemów). Opiekun powinien pamiętać, że nie uczymy braku zachowań i nie „oduczamy” zachowania. Jeżeli pies skacze na gości to zamiast myśleć o tym jak go tego „oduczyć”, należy skupić się na tym jakiego zachowania nauczyć zamiast skakania.

Metody pracy behawiorysty/trenera psów

Szkoleniowiec jest nauczycielem. Musi potrafić wytłumaczyć uczniowi plan pracy w sposób zrozumiały i nie pozostawiający wątpliwości. Nie ma tu miejsca na „musisz to poczuć”, „sam zobaczysz”. Na początku współpracy obie strony powinny zdefiniować oczekiwania i ustalić priorytety. Jednak powinieneś pamiętać, że w pracy ze zwierzętami nie ma magicznych rozwiązań ani skrótów, dlatego wszelkie „gwarancje skuteczności w ciągu tygodnia szkolenia” możesz włożyć między bajki. Podobnie grupowe szkolenia nie są idealnym rozwiązaniem dla każdego psa. Jestem zdecydowanie zwolenniczką indywidualnych zajęć, które skupią się na danym psie i danym przewodniku, a dopiero gdy będzie taka potrzeba dołączą do nich inne zespoły.
Każdy właściciel wie, że jego pies jest absolutnie wyjątkowy. To sprawdza się też w szkoleniu. Każde zwierzę jest inne i na to jak się zachowuje, co odczuwa, składają się:
– genetyka (ale na nią nie mamy już wpływu),
– historia wzmocnień i kar która tworzy naszą relację z psem.
Dobry szkoleniowiec pomoże nam sprawić aby ta relacja była dobra.

Dobra relacja jest historią pozytywnych wzmocnień jakich doświadczyliśmy z danym psem, a pies z nami. Zaufanie (oparte właśnie na tej historii), że zachowania tej drugiej strony będą konsekwentne, przewidywalne i pozytywne. Poprzez historię pozytywnych wzmocnień tworzymy pewnego rodzaju reguły, powstaje niepisana umowa, której naruszenie wpływa na wzajemne zaufanie.
Relacja nie powstaje od razu, powstaje przez upływ czasu i wydarzeń jakie mają miejsce z daną osobą czy psem. To ciąg pozytywnych wzmocnień, które kształtują nasze zachowanie.

Zła relacja to historia negatywnych wzmocnień i kar jakich doświadczyliśmy z danym psem czy osobą. To brak zaufania, często oznaczający brak przewidywalności w zachowaniach, stosowanie kar czy negatywnych wzmocnień.
Relacje można zmienić choć historii wymazać się nie da. Dlatego warto zawsze analizować nasze zachowania w stosunku do psów i zastanawiać się czy nie niszczą naszej relacji. O jej odbudowę nie jest łatwo, a jak wszyscy wiemy, relacja jest niezbędna do pracy bo bez zaufania ciężko o osiąganie wspólnych celów.

Praca z przewodnikiem psa

Szkolenie psów to przede wszystkim praca z ich opiekunami, którzy bardzo często występują w roli ucznia i nauczyciela. Zadaniem szkoleniowca jest uczenie przede wszystkim przewodnika, tak aby to on potrafił pracować ze swoim psem.
Tak jak rozegranie kilku meczów tenisa (bez wieloletniej praktyki) nie sprawi, że staniemy się dobrymi graczami, tak samo brak praktyki w pracy z psami po prostu uniemożliwi nam szkolenie. Praktyczne umiejętności to coś czego nie zastąpimy teorią. I zanim zaczniesz pracować z psem, szkoleniowiec powinien zadbać o to żebyś wyćwiczył wyczucie czasu, refleks, odruchy (również na sucho!) Tenisista spędza masę czasu nad techniką chwytu rakiety zanim uderzy piłkę. Dlatego podczas pierwszej rozmowy ze szkoleniowcem warto zapytać jakie ma plany na Twoją edukację.
Kiedy już wstępnie zweryfikujesz informacje o szkoleniowcu, warto wybrać się na zajęcia jako obserwator – bez psa. To pozwoli ocenić czy chcesz współpracować z tym specjalistą. Pamiętaj, że gdy już pójdziesz na zajęcia z psem to zawsze możesz odmówić wykonania jakiegoś ćwiczenia i zapytać o inne możliwości.

Szkolenie to proces, który (dobrze zaplanowany) będzie dużą przyjemnością dla psa i jego przewodnika. Tak jak my uczymy się przez całe życie, tak samo uczą się psy. Wybór dobrego szkoleniowca sprawi, że ta wspólna przygoda będzie niezapomnianym doświadczeniem, które pogłębi Twoją relację z psem.